Ondergrondse zoetwateropslag op Texel bewijst zich in de praktijk

Nu het ondergrondse opslagsysteem van ‘Zoete Toekomst Texel’ drie jaar water heeft opgeslagen, wordt deze zomer het water met succes hergebruikt. Akkerbouwers Mark Slot en Henk Broekman irrigeren deze zomer ongeveer 17 hectare met betrouwbaar zoetwater.

De kern van het systeem is eenvoudig: in de winter wordt drainagewater opgevangen, gezuiverd en via een ingenieus systeem ondergronds opgeslagen in een zoetwaterbel. In het voorjaar wordt dit water weer opgepompt en hergebruikt voor irrigatie. De begeleiding en monitoring liggen in handen van Acacia Water, met senior adviseur Hans Merton als projectmanager. “Na een periode van vallen en opstaan is er nu een stabiele zoetwaterbel ontstaan,” vertelt Merton. “De waterkwaliteit is uitstekend. Dankzij een zuiveringsinstallatie bevat het opgeslagen water geen gewasbeschermingsmiddelen en wordt ongeveer de helft van het nitraat afgebroken en fosfaat verwijderd met behulp van ijzerzand."  

Slimme irrigatie op maat

Mark Slot, akkerbouwer en melkveehouder, is enthousiast over de mogelijkheden die het systeem hem biedt. Hij koos ervoor om de verkregen zoetwatervoorraad zo efficiënt mogelijk in te zetten. Voor ruim zeven hectare heeft hij daarom een druppelirrigatiesysteem aangelegd, waarmee hij zijn pootaardappelen gericht en zuinig kan beregenen. “Met de traditionele haspel verlies je veel water door verdamping, zeker hier op Texel met al die wind. Nu kan ik gericht water geven op de juiste momenten. Ik zie nu al het verschil in bladontwikkeling tussen de aardappelen mét en zonder water. Het werkt echt.”

Slot heeft zelf het druppelirrigatiesysteem aangelegd, een flinke investering, maar één die zich volgens hem terugverdient door hogere opbrengsten. “Als ik twee knollen extra per plant krijg, is het voor mij al rendabel. Ik wilde niet wachten op subsidies of beleid. Zeker in droge jaren geeft dit systeem me controle en flexibiliteit.”

z

Van experiment naar voorbeeld

Inmiddels zijn er drie opslagseizoenen achter de rug en is er in totaal zo’n 60.000 kuub zoetwater ondergronds opgeslagen en is het hergebruik ieder jaar verder opgeschaald. De afgelopen winter is er ca 20.000 m3 opgeslagen en wordt nu zo’n 10.000 kuub daadwerkelijk hergebruikt middels twee verschillende irrigatiesystemen: druppelirrigatie en sub-irrigatie door peilopzet. De ambitie voor komend jaar is duidelijk: verder opschalen in hectares én tegelijkertijd de zoetwaterbel verder opbouwen. “We hebben in het begin best scepsis ondervonden. Mensen dachten dat dit niet zou werken op Texel,” aldus Merton. “Maar het werkt. En het is een oplossing die ook voor andere akkerbouwers absoluut perspectief biedt.”

Een Texels initiatief met landelijke potentie

De succesvolle pilot toont aan dat ondergrondse zoetwateropslag, gecombineerd met slimme irrigatie, een haalbare en duurzame oplossing is voor zoetwatertekorten in de landbouw. Wat begon als een lokaal experiment, ontwikkelt zich tot een inspirerend voorbeeld voor de rest van Nederland.